بک‌لایت چیست؟

بک‌لایت (Backlight) به معنای نور پس‌زمینه، یک شکل از روشنایی مورد استفاده در صفحه نمایش تلویزیون‌‌های کریستال مایع یا LCD است. کریستال‌های مایع در اثر جریان الکتریکی تحریک شده، موقعیتشان تغییر می‌کند و هم‌تراز می‌شوند؛ در این حالت نور را از خود عبور می‌دهند و تصویر در آن‌ها ایجاد می‌گردد اما تصویر تشکیل‌شده در آن‌ها به دلیل تاریکی قابل مشاهده نیست.

این بدان معنی است که آن‌ها توانایی نورپردازی خود را ندارند و برای این‌که تصویر تشکیل‌شده قابلیت دیده‌ شدن پیدا کند؛ به نور پس‌زمینه نیاز دارند. نور بک‌لایت در تلویزیون‌های LCD توسط لامپ‌های فلورسنت یا کاتد‌ سرد (Cold Cathode Florescence Lamp) و در تلویزیون‌های LED توسط دیود‌های نوری (Light Emitting Diode) که در قسمت انتهایی این سیستم تعبیه شده‌اند، تامین می‌گردد.

در واقع LEDها نوعی LCD هستند که به دلیل جایگزین‌ شدن دیودهای نوری به‌جای لامپ‌های فلورسنت، ضخامت و مصرف انرژی کمتر و طول عمر بیشتری دارند. میانگین عمری LCDها بین 20000 تا 40000 ساعت است؛ در حالی که عمر توسط LEDها 50000 ساعت گزارش شده است.

نحوه قرارگیری لامپ‌های فلورسنت در LCD

در تلویزیون‌های LCD از لامپ‌های فلورسنت برای تولید نور بک‌لایت استفاده شده است. این لامپ‌ها به‌صورت افقی و در طول مستطیل صفحه نمایش تلویزیون قرار می‌گیرند و ولتاژ آن‌ها به‌وسیله برد بک‌لایت تامین می‌شود. در سایزهای متفاوت تلویزیون‌های ال‌سی‌دی بین 6 تا 24 لامپ فلورسنت استفاده شده است. کارکرد صحیح لامپ‌ها به‌وسیله مدار محافظ کنترل می‌شود و در صورت خرابی لامپ‌ها، مدار محافظ دستگاه فعال شده و بخش بک‌لایت را از کار می‌اندازد تا به قسمت‌های دیگر تلویزیون آسیب نرسد.

نحوه قرارگیری دیودهای نوری در LED

نحوه قرارگیری دیود‌های نوری یا همان لامپ‌های LED در بک‌لایت تحت دو چیدمان مختلف انجام می‌شود که عبارتند از:

1. بک‌لایت شاخه‌ای (Direct or Full-array)

دیود‌ها در چند خط افقی قرار گرفته‌اند و نور بک‌لایت را تولید می‌کنند. در مدل شاخه‌ای نحوه قرارگیری دیود‌ها را اگر به‌صورت ماتریسی در نظر بگیریم، در چیدمان Direct درایه‌ها با فاصله بیشتری نسبت به چیدمان Full-array قرار گرفته‌اند.

2. بک‌لایت لبه (Edge lit )

دیود‌های نوری با فاصله بسیار کم در یک ردیف بالا-پایین یا چپ-راست لبه صفحه قرار گرفته‌اند و در این مدل ضخامت تلویزیون خیلی کمتر از مدل‌های دیگر است.

برای تعمیر تلویزیون در محل از بهترین متخصصین شهر خود قیمت بگیرید.

محاسبه قیمت برای شما

نشانه‌‌های خرابی بک‌ لایت تلویزیون LCD

حالا که با نحوه تشکیل تصویر در تلویزیون‌های LCD آشنا شدیم، می‌توان گفت اگر بک‌لایت تلویزیون قطع شود، تصویر تشکیل می‌گردد اما قابل مشاهده نیست. اصلی‌ترین علامت خرابی بک‌ لایت تلویزیون LCD به 2 صورت زیر است:

• قطع‌ شدن تصویر

این قطع شدن می‌تواند بلافاصله پس از روشن‌ کردن تلویزیون یا چند دقیقه بعد از آن باشد. بسته به نحوه مداربندی لامپ‌های فلوئورسنت خرابی یک یا تعدادی از لامپ‌ها می‌تواند سبب قطع شدن تصویر گردد. حتی لامپ‌های نیمه‌خراب نیز پس از روشن شدن تلویزیون در اثر عبود الکتریسیته گرم می‌شوند و با ایجاد تغییراتی سبب فعال‌ شدن مدار محافظ و قطعی بک‌لایت می‌شوند.

• تغییر رنگ لامپ‌ها؛ یکی از نشانه‌‌های خرابی بک‌ لایت تلویزیون

نشانه دیگری که در خرابی بک‌ لایت تلویزیون‌های ال‌سی‌دی دیده می‌شود، تغییر رنگ لامپ‌ها است. لامپ‌های بک‌لایت تلویزیون‌های ال‌سی‌دی قبل از آن‌که به‌طور کامل خراب شوند، به اصطلاح نیمه‌خراب می‌شوند و از رنگ سفید به صورتی تغییر رنگ می‌دهند. این تغییر رنگ در تصاویر رنگی به‌سختی دیده می‌شود اما در صحنه‌های روشن به‌صورت تاریکی خطی نمایان می‌گردد.

نشانه‌‌های خرابی بک‌ لایت تلویزیون LED

با توجه به ساختار بک‌لایت، نشانه خرابی بک‌لایت در تلویزیون‌های ال‌ای‌دی متفاوت است. اصلی‌ترین نشانه‌‌ خرابی بک‌ لایت تلویزیون های LED عبارتند از:

• قطع‌ شدن تصویر تلویزیون

قطع‌ شدن تصویر یکی از علائم خرابی بک‌ لایت تلویزیون های LED است. نحوه مداربندی دیود‌های ساطع‌کننده نور یا ال‌ای‌دی‌ها در صفحه بک‌لایت بسته به نوع آن، به 2 صورت سری یا سری-موازی است. معمولا در مدل‌های که از مداربندی سری بیشتر استفاده شده باشد، ایراد قطع‌ شدن کامل تصویر تلویزیون بیشتر دیده می‌شود. در مدل‌هایی با مداربندی موازی این قطعی مربوط به بخشی از تصویر است.

• وجود هاله یا لکه‌های سیاه روی تصویر تلویزیون

در بک‌لایت‌های شاخه‌ای سوختن تعدادی از لامپ‌ها باعث ایجاد هاله‌های تاریک در تصویر تلویزیون می‌شود. این هاله‌ها به‌صورت ابر‌مانند در نقاط مختلف تصویر پراکنده هستند و به مرور زمان بیشتر می‌شوند. در بک‌لایت‌های لبه این خاموشی بسته به نحوه قرارگیری دیود‌ها ممکن است در لبه‌های طولی-عرضی یا در بالا-پایین تصویر ظاهر شوند.

• ایجاد نقاط نورانی یکی دیگر از نشانه‌‌های خرابی بک‌ لایت تلویزیون

نور ساطع‌شده از لامپ‌های LED مستقیم و متمرکز است و برای این‌که نور لامپ‌های بک‌لایت به‌صورت یکدست و ملایم در سطح تصویر پخش گردد؛ از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. در بک‌لایت‌های شاخه‌ای از منشور و در بک‌لایت‌های لبه از صفحات خاص رفلکتور استفاده ‌می‌کنند تا نور در تمام سطح تصویر پخش شود. اگر به دلیلی فاصله کانونی میان لامپ‌های LED  با صفحات رفلکتور یا منشور بهم بخورد، نور لامپ‌ها بیشتر از حد مجاز در تصویر دیده می‌شود و باعث ایجاد لکه‌ها و نقاط نورانی در تصویر تلویزیون می‌شود. این ایراد در بک‌لایت‌های شاخه‌ای به دلیل جدا شدن منشور‌ها بیشتر دیده می‌شود. این نقاط نورانی در تصویر ذیل نشان داده شده است.

آیا بک‌لایت تلویزیون قابل تعمیر است؟

می‌توانید لامپ‌های سوخته یا نیم‌سوز صفحه بک‌لایت را تعمیر یا جایگزین کنید. این فرآیند نه‌تنها به تخصص الکتریکی، بلکه به تجربه لحیم‌کاری نیز نیاز دارد. تعویض فقط باید توسط یک فرد حرفه‌ای انجام شود. اگر تعویض لامپ‌های سوخته منجر به درست‌ شدن تصویر نشد، ممکن است مشکل از اینورتر منبع باشد. از آنجایی که یک اینورتر برق هر دو چراغ LED و CCFL را تامین می‌کند؛ وقتی از کار بیفتد، جریان برق قطع می‌شود و علائمی مشابه یک لامپ از کار افتاده ایجاد می‌کند.

بیشتر بخوانید:  معرفی انواع پورت های تلویزیون و کاربردشان

 

حرف آخر

از آنجایی که نصف راه تعمیر، تشخیص صحیح عیب است، شما با مطالعه این مقاله با نشانه‌‌های خرابی بک‌ لایت تلویزیون های LCD و LED کاملا آشنا شده‌اید و حالا می‌توانید به‌دنبال یک فرد متخصص در این حوزه باشید. فراموش نکنید که کارشناسان کاربلد آچاره به‌منظور انواع تعمیرات تخصصی تلویزیون در کنار شما خواهند بود. امیدواریم که از مطالعه این مطلب بهره برده باشید.